NGEMBANGAN

Bareto basa kuring keur ngajar di Tangerang taun tujuhpuluhan - pasna di desa Jengkol kacamatan Kresek – kungsi manggihan kabiasaan wewengkon nu karek harita kuring nyahona. Kabupaten Tangerang harita masih keneh lega. Kacamatan Kresek kaasup salah sahiji kacamatan anu jolok. Listrik karek aya di sawatara tempat. Wewengkon anu di cicingan ku kuring mah lapur. Kaasup jalan ukur jalan jajahan biasa.

Sakadar keur ngagambarkeun kumaha urang dinya harita - Lain sing heureuy - bener aya kandang munding anu ditempatkeun di hareupeun imah ( sasuhunan jeung imah ). Malah di Desa Gunung Kaler mah aya munding nu saimah jeung nu bogana. Duka tah naha imah dipake ngampihan munding, atawa kandang munding dipake imah…

Balik deui kana kabiasaan nu kuring karek nyaho tea. Di lelewek eta harita aya kabiasaan nu disebut “ngembangan”. Memang teu kabeh urang dinya make, tapi aya keneh nu sok ngalakukeun. Naon ngembangan teh ? Ngajodokeun budak, dina harti nyangreudkeun pasini antara kolot budak lalaki jeung kolot budak awewe.

Ari budak nu dikembangan kira-kira umur 8 -10 taun atawa saumur murid SD. Tangtu wae ieu teh kahayang kolot pada kolot. Tujuanana rupa-rupa, diantarana mageuhan mimitran antara kolot budak awewe jeung kolot budak lalaki. Atawa supaya harta banda kolot jaga ngahiji. Biasana nu beunghar jeung beunghar.

Dina prungna ngembangan, mokaha kawas ngawinkeun budak gede. Biasa hajat jeung ondang-ondang. Malah mun ninggang ka jelema aya mah make jeung tatanggapan sagala. Biasana sok nanggap topeng, samodel Lenong Batawi kitu. Ari pangantenna biasa direnceng-renceng. Didangdanan ilaharna panganten, jeung dipajang ngarah katempo ku tamu. Kulantaran Tangerang teh deukeut ka Jakarta, Pangaruh Batawi karasa pisan dina prak-prakanana kariaan.

Geus beres dikembangan panganten teh papisah deui ; budak awewe di kolot awewe, budak lalaki di kolot lalaki. Dina emproanana eta budak teh sok pahare-hare. Da puguh dikembangan teh sasat kahayang kolot-kolotna, maranehna mah teu ngarti nanaon. Cenah jaga mun geus arakil baleg, aya dua kamungkinana : jadi ngajodo, atawa teu jadi ngajodo. Mun jadi ngajodo biasa kawin nyaan dirapalan. Mun henteu, nya bolay kumaha karep masing-masing.

Resep teh ari ngagonjak budak awewe nu geus dikembangan. Manehna sok uman-imen atawa jejebris mun dieuleuh-euleuh teh. Malah sok gudad-gadeud sakalieun amprok jeung “salakina”ge. Harita kuring boga batur ulin nu geus dikembangan keur leutikna, ngaranna Nurjen. Ceuk inyana, ari teu bogoh mah kumaha, nya neangan deui we nu sejen…

“ Keun bae dipulung ku didieu…?” Ceuk kuring ngaheureuyan.

“ Pek bae ari hayang mah…” jawabna daria.

“ Can dikukumaha…..?” Ceuk kuring deui bari seuri

“ Boro-boro….”

“ Atuh si Jamini teh randa bengsrat nya….”

Si Nurjen ukur nyerengeh….

-------------------------------------------------------

Ditulis ku Mang Nanang.

PUPUH SUNDA

Urang Sunda kiwari kawasna geus loba nu teu wanoh ka nu disebut “pupuh”. Dalah keur jaman kuring sakola di SD ge - taun genep puluhan - geus langka diajarkeun ku guru teh. Duka memang teu aya dina kurikulumna, duka pedah guruna oge teu bisaeun.

Padahal pupuh teh hiji karya seni anu mibanda ajen luhur, komo mun ditilik tina seni dangdingna mah. Bisa jadi lantaran ari seni mah patalina jeung rasa, aya nu resep aya nu teu resep, aya nu bisa aya nu teu bisa. Mun kalolobaanana teu resep jeung teu bisa, nya lila-lila pada mopohokeun, kawas pupuh.

Ku motekarna sastrawan baheula, aya buku fiksi anu ditulis dina wangunan pupuh, disebutna wawacan. Eusina nyaritakeun dongeng atawa carita buhun. Tangtu wae nu bisa kana pupuh mah macana teh bari dihariringkeun. Nu kawentar harita antarana : Wawacan Mantri Jero, Wawacan Purnama Alam, Wawacan Pedang Allah, Wawacan Mundinglaya jeung sajabana. Hanjakal harita teh kuring keur budak, teu kapikir hayang nyieun koleksi.

Pupuh teh karya sastra puisi nu bisa ditembangkeun. Jumlahna aya 17. Masing-masing boga ciri dina jumlah padalisanna, jumlah engang tiap padalisan, sora tungtung tiap padalisan , jeung watekna anu dumasar kana wirahma. Tina jumlah anu 17, dibagi dua katagori, nyaeta sekar ageung, jeung sekar alit. Disebut sekar ageung lantaran bisa ditembangkeun leuwih ti sawanda. Sedengkeun sekar alit ukur sawanda. Nu kaasup sekar ageung nyaeta : kinanti, sinom, asmarandana, dangdanggula ( sok disingget ksad ). Sedengkeun nu kaasup sekar alit : balakbak, durma, gambuh, gurisa, juru demung, ladrang, lambang, magatru, maskumambang, mijil, pangkur, pucung, wirangrong.

Ngarah rada jentre kieu pereleanana.

Conto : pupuh kinanti

aturanana : jumlah padalisan 6, tiap padalisan 8 engang, sora tungtung : u-i-a-i-a-i

Conto guguritanana :

bu-dak leu-tik bi-sa nga-pung       8 engang   sora tungtung u        

ba-ba-ku nga-pung-na peu-ting     8 engang   sora tungtung i

nga-la-yang ka-ka-la-yang-an       8 engang   sora tungtung a

ma-ling-an nu a-mis a-mis              8 engang   sora tungtung i

sa-ru-pa-ning bu-bu-ah-an            8 engang   sora tungtung a

na-on ba-e nu ka-pang-gih            8 engang   sora tungtung  i

Conto-conto pupuh :

Sekar ageung :

1.Kinanti

Jumlah padalisan : 6

Jumlah engang tiap padalisan : 8-8-8-8-8-8

Sora panungtung : u-i-a-i-a-i

Watekna : prihatin, miharep.

Conto pupuh Kinanti :

Kembang ros ku matak lucu

Nya alus rupa nya seungit

Henteu aya papadana

Wantuning kembang sajati

Papas di patamanan

Seungit manis ngadalingding

               

2.Sinom

Jumlah padalisan : 9

Jumlah engang tiap padalisan : 8-8-8-8-7-8-7-8-12

Sora panungtung : a-i-a-i-i-u-a-i-a

Watekna : bungah, marahmay

Conto pupuh Sinom :

Warna-warni lauk empang

Aya nu sami jeung pingping

Pagulung patumpang-tumpang

Ratna Rengganis ninggali

Warnaning lauk cai

Lalawak pating suruwuk

Sepat pating karocepat

Julung-julung ngajalingjing

Sisi balong balingbing, sisi balungbang

3.Asmarandana

Jumlah padalisan : 7

Jumlah engang tiap padalisan : 8-8-8-8-7-8-8

Sora panungtung : i-a-e/o-a-a-u-a

Watekna : asih, deudeuh.

Conto pupuh Asmarandana :

Eling eling mangka eling

rumingkang di bumi alam

darma wawayangan bae

raga taya pangawasa

lamun kasasar lampah

nafsu nu matak kaduhung

badan anu katempuhan

4.Dangdanggula

Jumlah padalisan : 10

Jumlah engang tiap padalisan : 10-10-8-7-9-7-6-8-12-7

Sora panungtung : i-a-e/o-u-i-a-u-a-i-a

Watekna : jembar, nineung,was.

Conto pupuh Dangdanggula :

Mega beureum surupna geus burit

Ngalanglayung panas pipikiran

Cikur jangkung jahe koneng

Naha teu palay tepung

Sim abdi mah ngabeunying leutik

Ari ras cimataan

Gedong tengah laut

Ulah kapalang nya bela

Paripaos gunting pameulahan gambir

Kacipta salamina

Sekar alit :

1.Balakbak

Jumlah padalisan : 3

Jumlah engang tiap padalisan : 15-15-15

Sora panungtung : e-e-e

Watekna : lucu, rehe

Conto pupuh Balakbak

Aya warung sisi jalan rame pisan Citameng

Awewena luas-luis geulis pisan ngagoreng

Lalakina lalakina los ka pipir nyoo monyet nyanggereng

2.Durma

Jumlah padalisan : 7

Jumlah engang tiap padalisan : 12-7-6-7-8-5-7

Sora panungtung : a-i-a-a-i-a-i

Watekna : harengheng, amarah, sumanget.

Conto pupuh Durma:

Moal ngejat sanajan ukur satapak

Geus dipasti ku jangji

Mun tacan laksana

Numpes musuh sarakah

Heunteu niat seja balik

Najan palastra

Mati di medan jurit

3.Gambuh

Jumlah padalisan : 5

Jumlah engang tiap padalisan : 7-10-12-8-8

Sora panungtung : u-u-i-u-o

Watekna : samar polah, tambuh laku, bingung.

Conto pupuh Gambuh :

Ngahuleng banget bingung

henteu terang ka mana ngajugjug

turug turug harita teh enggeus burit

panon poe geus rek surup

keueung sieun aya meong

4.Gurisa

Jumlah padalisan : 8

Jumlah engang tiap padalisan : 8-8-8-8-8-8-8-8

Sora panungtung : a-a-a-a-a-a-a-a

Watekna : heureuy tamba kesel

Conto pupuh Gurisa :

Hayang teuing geura beurang

geus beurang rek ka Sumedang

nagih anu boga hutang

mun meunang rek meuli soang

tapi najan henteu meunang

teu rek buru buru mulang

rek tuluy guguru nembang

jeung diajar nabeuh gambang

5.Juru demung

Jumlah padalisan : 5

Jumlah engang tiap padalisan :8-8-6-8-8-8

Sora panungtung : a-u-i-a-u

Watekna:  bingung, susah pilakueun

Conto pupuh Juru demung :

Mungguh nu hirup di dunya

Ku kersaning anu agung

Geus pinasti panggih

Jeung dua rupa perkara

Senang paselang jeung bingung

Lolobana mungguh jalma,
embung hina hayang agung,
hayang hirup mukti,
tapina embung tarekah,
tinangtu mo bakal nanjung.

6.Ladrang  

Jumlah padalisan : 4

Jumlah engang tiap padalisan : 10-4-8-12

Sora panungtung : i-a-i-a

Watekna : heureuy, nyindir.

Conto pupuh Ladrang :

Aya hiji rupa sato leutik

Engkang-engkang, engkang-engkang

Sok luluncatan di cai

Ari bangun arek sarupa jeung lancah
Aya hiji anak bangkong leutik,
mokahaan,
maksudna ngelehkeun sapi,
nahan napas antukna bitu beuteungna. 

7.Lambang

Jumlah padalisan : 4

Jumlah engang tiap padalisan : 8-8-8-8

Sora panungtung : a-a-a-a

Watekna : heureuy  pikaseurieun

Conto pupuh : Lambang

Nawu kubang sisi tegal

nyair bogo meunang kadal

atuh teu payu dijual

rek didahar da teu halal

8.Magatru

Jumlah padalisan : 5

Jumlah engang tiap padalisan : 12-8-8-8-8

Sora panungtung : u-i-u-i-o

Watekna : handeueul, mamatahan

Conto pupuh Magatru :

Majalaya, Ciparay, Banjaran, Bandung

Kopo reujeung Cisondari,

Cicalengka, Ujung Berung

Rajamandala, Cimahi

Leles, Limbangan, Tarogong

9.Maskumambang

Jumlah padalisan : 4

Jumlah engang tiap padalisan : 12-6-8-8

Sora panungtung : i-a-i-a

Watekna : sedih, nalangsa

Conto pupuh Maskumambang :

He barudak kudu mikir ti leuleutik

Maneh kahutangan

Ku kolot ti barang lahir

Nepi ka ayeuna pisan

Da kolot teh kahesean beurang peuting

Sumawon rugina

Ngan kolot heman gumati

Ngamemenan salawasna

 Maraneh the kudu bae boga pikir

Rek mulang tarima

Ka kolot rek males asih

Dimana geus cumarita

10.Mijil

Jumlah padalisan : 6

Jumlah engang tiap padalisan : 10-6-10-10-6-6

Sora panungtung : i-o-e-i-i-u

Watekna : miharep

Conto pupuh Mijil :

Mesat ngapung putra Sang Arimbi

Jeung mega geus awor

Beuki lila beuki luhur bae

Larak lirik ningali ka bumi

Milari kang rai

Pangeran Bimanyu

11.Pangkur

Jumlah padalisan : 7

Jumlah engang tiap padalisan : 8-11-8-7-12-8-8

Sora panungtung : a-i-u-a-u-a-i

Watekna : sayaga

Conto pupuh Pangkur :

Seja nyaba ngalalana

ngitung lembur ngajajah milang kori

henteu puguh nu dijugjug

balik paman sadaya

nu ti mana tiluan semu rarusuh

Lurah Begal ngawalonan

“Aing ngaran Jayapati”

12.Pucung

Jumlah padalisan : 4

Jumlah engang tiap padalisan : 12-6-8-12

Sora panungtung : u-a-e-o-a

Watekna : piwuruk

Conto pupuh Pucung :

Estu untung nu bisa mupunjung indung

jeung nyenangkeun bapa

tanda yen bagjana gede

hirup mulus kaseundeuhan ku berekah

Lutung buntung luncat kana tunggul gintung

Monyet loreng leupas

luncat kana pager dengdek

Bajing kuning jorelang belang buntutna

13.Wirangrong

Jumlah padalisan : 6

Jumlah engang tiap padalisan : 8-8-8-8-8-8

Sora panungtung : i-o-u-i-a-a

Watekna : era, wirang, kaduhung.

Conto pupuh Wirangrong :

Barudak mangka ngalarti

Ulah rek kadalon-dalon

Enggon-enggon nungtut elmu

Mangka getol mangka tigin

Pibekeleun sarerea

Modal bakti ka nagara

Ditulis ku Mang Nanang

Catetan : hapunten bilih aya lepat sareng neda koreksina.

KAKAWIHAN BUDAK BAHEULA

Lucu, barudak kelas tilu SD nyaranyi dina panggung bari tinggaritek jaroged. Naon nu dikawihkeunana ? Lagu dangdut…! Nu lalajo kaasup kolot-kolot kaleprok, kataji. Enya kuring ge kataji ku walanterna. Tapi hate bet jadi rempan…Emh, deudeuh teuing budak Sunda leuwih wanoh kana lalaguan nu jalebrog. Ku kolotna teu diwanohkeun kana lalaguan anu pas jeung alam pikir barudak.

Baheula kakawihan barudak teh luyu jeung jiwa barudak. Bijil tina pangaruh alam nu masih asri. Blung-blongna lembur, cur-corna cai, rajegna tatangkalan jadi ilham kana tumuwuhna kawih. Nepi ka saolah-olah jadi bagian tina “kawihna” alam. Kiwari eta kakawihan teh kawas geus sirna. Nu kari, ukur galindengna dina panineungan.

Ditilik tina guguritanana, kawih barudak baheula teh kawas nu diluyukeun jeung kaayaan mangsa maranehna ngawih. Upamana dina mangsa keur ulin, keur heureuy, keur milampah hiji kaulinan, atawa memang keur karakawihan.

Conto nu kuring inget keneh, atawa inget-inget poho :

1.Waktu keur ulin dina dahan :

Eundeuk eundeukan lagoni
Meunang peucang sahiji
Leupas deui ku nini
Beunang deui ku aki

Eundeuk-eundeukan cangkuang
Bale bandung paseban
Meunang peucang pa ujang
Leupas deui ku akang

( judul kawih : Eundeuk-Eundeukan )

2.Waktu keur diuk bari suku dirumbaykeun :

Ucang-ucang angge

Mulung muncang diparanje

Digogog ku anjing gede

Anjing gede nu pa lebe

Ari gog, gog cungungung

Ari gog, gog cungungung

( judul kawih : Ucang Angge )

3.Waktu keur cungkelik cungkedang :

Cungkelik cungkedang , budak leutik hayang gedang *)

( judul kawih : Cungkelik Cungkedang )

4.Waktu keur ulin ningali bulan :

Bulantok-bulantok, aya bula sagede batok
Bulanting-bulanting, aya bulan sagede piring

Bulantok-bulantok, bulan gede bulan montok

Bulantok-bulantok, moncorong sagede batok
( judul kawih : Bulantok )

5.Waktu keur ulin di buruan atawa di tegalan :

Oray-orayan, luar léor mapay sawah,
Entong ka sawah, paréna keur sedeng beukah,
Oray-orayan, luar léor mapay kebon,
Entong ka kebon, loba barudak keur ngangon,

Mending gé teuleum, di leuwi loba nu mandi,
Saha nu mandi
Anu mandina pandeuri.

( judul kawih : Oray-Orayan )

6.Waktu keur ulin di reuma, di tegalan atawa di leuweung :

(1)

Jaleuleu….. ja, tulak tuja eman….. gog

Seureuh leuweung….. bay, jambe kolot….. bug

Ucing katinggang songsong , ngek !

( judul kawih : Jaleuleu )

(2)

Ole ole ogong  - melak cabe diTarogong

Dihakan ku anak bagong - Diudag ka leuweung ganggong

( judul kawih : Ole-Ole Ogong )

7.Waktu keur ulin di saung :

Ojok-ojok uang-aung, ngarojok anu di saung,
Nu di saung bau sigung,dirojok lumpat ka lisung,
Hup dengdo, hup dengdo….
( judul kawih : Ole-Olean )

8.Waktu keur ulin ngadagoan raat hujan :

(1)
Trang-trang kolentrang, si londok paeh nundutan
Tikusruk kana durukan, mesat gobang kabuyutan

Nyeh prot…nyeh prot…

( judul kawih : Trang Trang Kolentrang )

(2)

Hujan poyan nyiwit ceuli saeutik…. *)

( judul kawih : Hujan Poyan )

*) hantem dibalikan deui sakahayang.

9.Waktu keur heureuy ngambeu nu hitut :

Tat tit tut daun sampeu, saha nu hitut saha nu ngambeu

Ditembak ku raja mentut, balik-balik ngaburusut

Tat tit tut daun kaliki, saha nu hitut budak lalaki

Ditembak ku raja mentut, balik-balik ngaburusut

Tat tit tut daun kanyere, saha nu hitut budak awewe

Ditembak ku raja mentut, balik-balik ngaburusut

( judul kawih : Tat-Tit-Tut )

10.Waktu keur heureuy sili ciwit :

Paciwit ciwit lutung

Si lutung pindah ka luhur…

( judul kawih : Paciwit-ciwit Lutung )

11. Keur milampah kaulinan campur budak lalaki jeung budak awewe :

 (1)

Oray orayan, oray naon

Oray bungka, bungka naon

Bungka laut, laut naon

Laut dipa, dipa naon

Dipandeuri..

( judul kawih : Oray-Orayan )

(2)
Tokecang tokecang
Bala gendit tosblong
Angeun kacang angeun kacang
Sapendil  kosong

( diselang ku sisindiran model kieu : )

Aya listrik di masigit, caangna ka pabrik kina
Aya istri jangkung leutik, karangan dina pipina

( balik deui kana Tokecang, tuluy sisindiran deui : )

Hayang teuing angeun waluh, angeun waluh dioncoman

Hayang teuing geura wawuh, geus wawuh rek dioconan

( judul kawih : Tokecang )

(3)
Cingciripit tulang bajing kacapit
Kacapit ku bulu pare
Bulu pare seusekeutna
Jol pa dalang mawa wayang
Jekjeknong
( judul kawih : Cingciripit )

(4) 

Ambil ambilan turuktuk hayam samantu

Saha nu diambil kuring mah teu boga incu boga ge anak minantu

Nyai nyai  *) kadieu purah nutu purah ngejo purah ngasakan baligo

Nyerieun sukuna kacugak ku kaliage

Aya ubarna urat gunting campurage tiguling nyocolan dage

( judul kawih : Ambil-Ambilan )

*)  kecap nyai sok diganti ku ngaran budak nu miluan

(5)

Sepdur sepdur mantra-mantri maan dedur

Derap depan dedur

Kahijina kaduana, katilu boleh ditangkap

( judul kawih : Sepdur )

(6)

Sur ser sur ser suling aing tulang maung

Ditoktrokan ku caladi

Diliangan ku bangbara

Dipasieup ku sireupeun

Torotot hiung torotot hiung

( judul kawih : Surser )

(7)

Sasalimpetan jajahan aing nu panjang, huy..huy *)

( judul kawih : Sasalimpetan )

*) hantem dibalikan deui sakahayang.

12.Keur milampah kaulinan husus budak lalaki atawa awewe :

(1)
Pakait-kait suku
Bitisna patumpang-tumpang
Anyaman masing pageuh
Ulah lesot masing pageuh

Anyaman masing pageuh
Tacan lesot ulah lumpat
Nganyamna ulah rusuh
Mun rusuh sok gampang labuh
( judul kawih : Pakait-Kait Suku )

(2)

Perepet jengkol jajahean
Kadempet jempol  jejeretean

Perepet jengkol jajahean
Kadempet kontol  jejeretean

( judul kawih : Perepet Jengkol )

13.Keur ulin karakawihan :

(1)

Ayang-ayang gung, gung goongna rame
menak Ki Wastanu, nu jadi wadana
Naha maneh kitu, tukang olo-olo
Loba anu giruk, ruket jeung kompeni
Niat jadi pangkat,katon kagorengan
Ngantos kanjeng dalem,lempa lempi lempong

Jalan ka Batawi ngemplong
Ngadu pipi jeung nu ompong

( judul kawih : Ayang-ayang Gung )

(2)

BANG KALIMA GOBANG
Bang kalima gobang , bang
Bangkong ditengah sawah, wah
Wahéy tukang bajigur, gur
Guru sakola désa, sa                      
Saban poé ngajar, jar                    
Jarum paranti ngaput, put           
Putri anu gareulis, lis                      
Lisung kadua halu, lu                     
Luhur kapal udara, ra                     
Ragrag di Jakarta, ta                       
Taun opat sabaraha, ha                
Haji rék ka Mekah, kah                 
Kahar dua rébu, bu                                        
Buah meunang ngala, la                               
Lauk meunang nyobék, bek                       
Béker meunang muter, ter                         
Terus ka Cikampék, pek                               
Pékna gagang kalam, lam                            
Lampu eujeung damar, mar                       
Mari kuéh hoho, ho                                       
Hotél pamandangan, ngan                          
Ngantos kangjeng dalem, lem   
Lempa lempi lempong  ngadu pipi jeung nu ompong…..
( judul kawih : Bang Kalima Gobang )

(3)

Cingcangkeling
Manuk cingkleung cindeten
Plos ka kolong bapa satar buleneng

Cingcangkeling
Manuk cingkleung cindeten
Plos ka kolong bapa satar buleneng

Pat lapat pat lapat,  pat lapat katingalan

Masih tebih keneh pisan

Layarna bodas nyengcelak,kasurung ka ombak-obak

( judul kawih : Cingcangkeling )

(4)
Kleung dalengdek, buah kopi raranggeuyan

Keun anu dewek ,ulah pati diheureuyan

( judul kawih : Kleung Dalengdek )

(5)

Tang kumeli kentang ngek ngek - Sarkawi dagang cengek

Kadupak mobil pengek - Ngajoprak bari bengek

( judul kawih : Tang Kumeli )

(6)

Cis kacang buncis nyengcle - Si anggolati kuda

Nu geulis aha ehe – Dipelet  ku kang duda

( judul kawih : Kacang Buncis )

(7)

Beas beureum reum

Reumbay kacang cang

Cang kadele le

Letah sapi pi

Pindang lubang bang

Bangkong hejo jo

Jolijopak jojoli ong

( judul kawih : Beas Beureum )

(8)

Colenak beuleum peuyeum digulaan

Awas bom batok awas bom batok

Rebu rebu randa montok leumpangna dicentok-centok

Sieun nincak tai kotok

( judul kawih : Colenak )

(9)

Cir gobang gocir - Cabe beureum lada

Cing geura taksir - Baju beureum saha

( judul kawih : Gobang Gocir )

               

(10)

Es keleneng gula batu arendogan

Hees jeung eneng tabuh satu padogdagan  

( judul kawih : Es Keleneng )

Cag loba keneh pisan mun ku urang dipaluruh..!

--------------------------------

Ditulis ku Mang Nanang

Catetan : hampura bisi salah.