ASIHAN JEUNG JANGJAWOKAN

Asihan jeung jangjawokan bisa oge disebut kamonesan kolot baheula  anu kiwari geus teu aya, dina harti geus teu dipake, jeung teu dipiwanoh. Ditilik tina kagunaanana asihan jeung jangjawokan teh mangrupa tarekah atawa cara, keur meruhkeun hate batur ku kakuatan batin. Kusabab kitu tangtu wae teu sagawayah jelema bisa. Lantaran cenah aya sarat nu kudu “dibeuli”. Upamana bae kudu puasa, kudu “mutih”, kudu matigeni jeung sajabana.

Bedana asihan jeung jangjawokan dina soal kagunaan. Asihan dipake keur meruhkeun hate batur supaya malik asih, nyaah, atawa bogoh; alhasil keur pangirut. Sedengkeun jangjawokan keur meruhkeun hate batur supaya malik sieun, serab, atawa teu tulus niat gorengna. Jadi bisa disebutkeun keur panyinglar.

Wujud asihan jeung jangjawokan mangrupa runtuyan kalimah, kawas puisi. Tangtu wae  dianggap sakral , jeung  geus maneuh turun-tumurun. Dina prakna dipake, eta asihan atawa jangjawokan teh dipapatkeun atawa digerenteskeun dina hate kalawan husu. Wallahualam mun tea mah hasil, naha enya pedah matih, atawa kabeneran bae. Sabab aya mangsana teurak, aya mangsana heunteu. Mun kabeneran teu teurak, cenah dianggap geus cambal.    

Baheula asihan jeung jangjawokan teh gede pangaruhna dina kahirupan. Upamana barudak jajaka mikabogoh hiji wanoja sok ditarekahan ku asihan. Kitu deui dina nyanghareupan rupa-rupa perkara tara lesot tina asihan jeung jangjawokan. Salian ti asihan jeung jangjawokan  aya keneh nu disebut ajian, jampe, parancah, panyinglar, jeung sajabana. Nu dadasarna mah ngandelkeun kakuatan batin…

Conto asihan : *)

1.Malar dipiasih   

Asihan aing si burung pundung 

maung pundung datang amum 

badak galak datang depa 

oray laki datang numpi

burung pundung burung cidra ku karunya

malik welas malik asih ka awaking

2.Mapag nu rek datang : 

Nu cunduk bayu si anu

nu datang atma si eta

reujeung satineung jeung aing 

mangka datang jeung ragana

mangka cunduk jeung bayuna

mangka baraya jeung satineung

mangka tunggal atmana iya

rasa nira iya rasa nisun

saking purbaning pangeran 

asihna asih ka awaking

3.Ngaleumpeuhkeun hate batur 

Seureuh seuri Pinang nanggeng

apuna galuga angen

gambirna pamuket angen 

bakona galuga sari 

coh nyay, parupat nyay, luko lenyay 

cucunduking aing taruk harendong 

cucunduking aing taruk paku hurang 

keuna asihan awaking 

asihan si leugeut teureup….

4.Malar dipika bogoh

Conto 1.

Asihan sabeulit bumi

asihan salinlang buana

brag asih jadi asih

nu asih lungguh na biwir

nu haat lungguh na soca

roh tuk-truk tuh badan ................(sebutkeun ngaran anu dituju )

mangka welas, mangka asih

raat asih ka badan awaking.

Conto 2.

Tunjuk curuk masing rincuk

di tunjuk kadua mangkuk

diondang sangkala datang 

basa sia ………… (sebutkeun ngaran anu dituju )

geus di tungtun sukma sia………..(sebutkeun ngaran anu dituju )

geus di bawa beunang sia ……….(sebutkeun ngaran anu dituju )

ku aing teu wedi paseuri-seuri

teu weudeu padeuleu-deuleu

tepung tingal mendak layan

amprok jonghok mendak jodo 

aing ………. (ngaran nu mapatkeun asihan ) geura tuturkeun.

 Conto 3.

Ka indung anu ngandung 

ka rama anu ngayuga 

ka indung anu teu ngandung 

ka rama anu teu ngayuga 

ka dulur opat kalima pancer

pang nepikeun ieu hate 

ka indungna anu ngandung 

ka ramana anu ngayuga 

ka indungna anu teu ngandung 

ka ramana anu teu ngayuga 

ka dulurna opat kalima pancer 

kalawan ka nu ngurus ngaluis hirup jeung huripna……… (sebutkeun ngaran anu dituju)

pamugi sing nyaah ka awaking

Conto Jangjawokan: *)

1.Malar teteg hate dina nyanghareupan jelema

Nu ngariung jiga lutung 

nu ngarendeng jiga monyet 

nya aing mandaha! 

maung pundung datang turu 

badak galak datang depa 

galudra di tengah imah 

kakeureut kasieup ku pohaci awaking.

2.Nyirep atawa meruhkeun musuh

Conto 1.

Sirep hyung sirep maung 

sirep buta euwah-euwah 

cau hujung tutulisan 

musuh-musuh ulah cunduk 

musuh keyang ulah datang 

ku ngaliwatna kawula, macan anu keur leumpang 

matak gek lepo siah, musuh handapeun aing

Conto 2.

Nini kaserangan bima

aki kaserangan bima 

metuna si ganda muka 

ngadiukan kadigulan 

ngadi cahaya srangenge 

batuk aing sada gugur

sora aing sada gelap 

bayu sere bayu sera 

bayu kaseraban aing 

sia tungkul aing tanggah

sia kasirep ku aing.

3.Nyinglar pibahalaeun

Curulung cai ti manggung 

barabat ti awang-awang 

cai tiis tanpa bisi 

mun deuk nyatru ka si itu 

mun deuk hala ka si eta 

anaking palias teuing.

*) Conto-conto dicutat tina “Tatar Pasundan” puterapanjalu blogspot.com geus  meunang ngaropea

     deui.