Dina sejarah Nasional kacatet yen taun 1222 nepi ka 1292 Masehi di
wewengkon pulo Jawa belah wetan ( Jawa Timur ) aya karajaan nu nelah Tumapel
atawa leuwih sohor disebut Singhasari. Karajaan Tumapel diadegkeun lain ku turunan
raja, tapi ku jalma nu sasat malangmang-mulungmung, ngaranna Ken Arok. Nu satuluyna
ngagelarkeun rundayan raja-raja Majapait,
karajaan gede nu ngawasa kapuloan Nusantara, dina abad ka 13-14.
Ceuk dina pararaton – carita buhun samodel dongeng atawa pantun – Ken
Arok teh jalma luar biasa nu mibanda kakuatan supra natural. Ken Arok dianggap kameumeut Dewa. Padahal indung
bapana ukur cacah kuricakan.
Keur orok Ken Arok kungsi dipiceun ku indungna di kuburan. Kapanggih
ku jalma tukang babadog, tuluy dirawatan da cenah katingali aheng ngaluarkeun
cahaya nu ngagebur. Ti leuleutik geus tembong sipat gorengna. Bengal, resep
gelut jeung geus pinter maen, nepi ka waktu dititah nganteurkeun munding ku
bapa kukutna, munding teh kalah dipake tarohan nepi ka elehna.
Satuluyna Ken Arok hirup di lingkungan jalma-jalma pamaenan. Beuki
gede kalakuanana beuki teu eucreugl. Di unggal tempat nu didatangan ku manehna
pasti jadi teu aman. Aya nu kapalingan tea, nu dirampog, nu digunasita, nu
diganggu pamajikan atawa anak awewena, jeung rupa-rupa polah teu unina. Nepi ka
manehna kaceluk : tukang bobok, tukang tarok, tukang mukakeun anerok.
Dina hiji mangsa aya Brahmana - ahli agama - neneangan Ken Arok. Sanggeus
tepung, ku eta Brahmana Ken Arok dibawa ka Tumapel ngadeuheus ka gegeden
Tumapel. Harita nu jeneng akuwu - nu kawasa - ngaranna Tunggul Ametung.
Tunggul Ametung ngarasa ajrih kadatangan Brahmana, ma’lum Brahmana teh kasta
agung. Ku kituna waktu dititipan Ken Arok, Tunggul Ametung narima. Nya Ken Arok
dihiap di Tumapel, kumawula ka Tunggul Ametung.
Ari Tunggul Ametung harita teh gaduh garwa anom jeung geulis pisan,
kakasihna Ken Dedes. Ken Dedes kawentar kageulisanana, bisa disebutkeun nya
inyana kembang Tumapel. Ningali nu mencrang lir bidadari, Ken Arok kahudang
deui sifat baragajulna. Ma’lum dina umur keur sedeng-sedengna birahi. Ujug-ujug
rey we bogoh jeung kumetap, kawas domba jalu neuleu bikang.
Teu ku hanteu dina hiji mangsa Ken Arok teh bet diparengkeun manggih
tetempoan. Harita waktu Ken Dedes lungsur tina Kareta Kancana, singjangna
nyingkab nepi ka kolenyayna bitis meh ka lebah imbit katempo ku Ken arok. Teu
sirikna ngagebur sampean nu geulis teh bakat ku endah-endahna. Ken Arok
ceuleumeut bari neureuyan ciduh. Tidinya napsuna beuki nataku, mikahayang garwa
dunungan.
Ku Ken arok dicaritakeun eta kajadian teh ka Brahmana tea. Ari ceuk
Brahmana, eta putri teh mawa mawat. Saha wae lalaki nu bisa ngawin inyana bakal
jadi raja agung, sok sanajan sakumaha hinana eta lalaki. Ngadenge kitu sok komo
Ken Arok asa dihatean. Nya timbul niat gorengna rek mateni Tunggul Ametung. Ken
Arok menta bongbolongan ka Bango Samparan nyaeta jalma nu kungsi ngurus
manehna. Ku Bango Samparan dituduhkeun ka Empu Gandring, panday nu geus
kawentar ahli nyieun keris matih.
Caritana Ken Arok pesen keris ka Empu Gandring. Ku Empu Gandring
disanggupan ngan waktuna rada lila. Ari Ken Arok keukeuh hayang buru-buru.
Meureun geus teu sabar hayang geura nyandingkeun nu geulis kembang tumapel. Sanggeus
rada lila ti harita, Ken Arok nagih ka Empu
Gandring. Keris teh can jadi, puguh pan ceuk Empu Gandring ge rada lila. Ken
Arok ambek, keris teh direbut sarta teu antaparah ditubleskeun ka Empu Gandring
nepi ka tiwasna. Memeh ngaleupaskeun nyawa Empu Gandring nyupata, “ He Arok,
engke maneh jeung tujuh turunan maneh bakal paeh ku keris eta…” cenah.
Keris nu can anggeus teh dibawa ku Ken Arok, sarta tuluy dibikeun ka
sobatna Kebo Hijo. Ari Kebo Hijo jelema tukang agul jeung resep pamer. Keris teh
ditembong-tembong ka batur. Dina waktu nu geus meunang ngijir, keris teh
dipaling deui ku Ken Arok, sarta tuluy dipake nelasan Tunggul Ametung, bari cul
we keris teh ditinggalkeun. Puguh nu ditewak teh Kebo Hijo. Ken Arok salamet, bari
tangtu wae kacida bungaheunana.
Dijurung ku kawani jeung pangaruh jawarana, Ken Arok ngaku-ngaku maneh
jadi akuwu Tumapel ngaganti Tunggul Ametung. Euweuh nu wani mungpang, puguh
sarerea ge apal saha Ken Arok. Kitu deui Ken Dedes, inyana kapaksa daek teu
daek dikawin ku Ken Arok. Ahirna tinekan kahayang Ken Arok teh. Ken Dedes kapimilik
jadi pamajikanana.
Harita Tumapel teh aya dina kakawasaan Karajan Daha ( Kediri ). Ken
Arok inget kana caritaan Brahmana tea nu majar lalaki nu bisa ngawin Ken Dedes
bakal jadi raja agung. Timbul napsuna hayang tuluy jadi raja. Kabeneran harita
teh raja Daha keur bendeng jeung para Brahmana. Sarta loba Brahmana nu
lalumpatan ka Tumapel biluk ka Ken Arok. Ken Arok jadi kuat. Teu kapalang
manehna ngangkat maneh jadi raja di Tumapel make jujuluk Rajasa Sang Amurwabhumi. Geus kitu tuluy ngeprak pasukan nyerang ka
Daha. Kabeneran dina derna perang teh meunang. Daha serah bongkokan. Ahirna
karajaan Daha dikawasa ku Tumapel. Ken Arok nyaan laksana jadi raja agung.
Harita basa Ken Arok anyaran datang ka Tumapel, Ken Dedes teh keur
kakandungan. Jadi Ken Arok teh boga anak tere, ngaranna Anusapati. Ari anak
pituin manehna ti Ken Dedes boga opat, ti Ken Umang - pamajikan kadua - opat.
Titis tulis ti Azali, takdir teu bisa dipungkir, kawasna supata Empu Gandring
teurak ka Ken Arok. Cenah ceuk dina carita, sanggeus lima taun jadi raja Ken
Arok tiwas dipateni ku jelema titahan Anusapati, ditubles ku keris Empu
Gandring…
Satuluyna nu jeneng raja teh Anusapati. Tapi Anusapati ge tiwas ku
Tohjaya - anak Ken Arok ti Ken Umang – masih ku keris Empu Gandring keneh. Tohjaya cenah tiwas deui ku Ranggawuni, anak Anusapati. Karajaan
Tumapel atawa Singhasari tea ahirna runtag dina taun 1292 Masehi, waktu nu
jeneng raja Kertanegara. Tapi rundayan Ken Arok teu pegat, sabab salah saurang
seke-selerna nyaeta Raden Wijaya ngadegkeun karajaan minangka gaganti
Singhasari, dingaranan Majapait….
------------------------------------
Ditulis ku Mang Nanang
Tidak ada komentar:
Posting Komentar